Kaïn – Ver van huis Genesis 4: 1-16We wonen hier nu al zo lang, toch verlang ik nog elke dag terug naar de plek waar we eerder leefden. Toen waren we nog maar met z'n tweeën. Kort nadat we hier gingen wonen werd ik zwanger van mijn oudste zoon. Het was een zware bevalling, maar wat was ik blij toen ik het kindje in mijn armen hield! Ik dankte God en zei: ‘Met uw hulp heb ik leven gegeven aan dit mannetje!’ Daarna kreeg ik nog een zoon en samen groeiden de jongens op. Ze brachten leven in huis en ik was zo gelukkig, dat ik soms even kon vergeten wat er vroeger allemaal gebeurd was. Maar de vreselijke gevolgen van wat ik ooit gedaan had, troffen ook mijn kinderen. Abel, mijn jongste zoon, is overleden. Een paar jaar geleden is hij vermoord in een veld hier vlakbij. Kaïn, de oudste, leeft nog wel. Maar ook hem zal ik nooit meer zien. God heeft hem weggestuurd, omdat hij zijn bloedeigen broer vermoord heeft.Bestudeer ... De mens, Adam, had gemeenschap met Eva, zijn vrouw, en zij werd zwanger en bracht Kaïn ter wereld. ‘Met de hulp van de HEER,’ zei ze, ‘heb ik het leven geschonken aan een man!’ Later bracht ze zijn broer ter wereld, Abel. Abel werd herder, Kaïn werd landbouwer… Schrijf het verhaal af (zonder in je Bijbel te kijken). Lees daarna Genesis 4: 1-16. Welke dingen heb jij opgeschreven die eigenlijk niet in het bijbelverhaal staan? En wat ontbreekt er in jouw versie? Kaïn is woedend omdat God Abel wél ziet, maar hem en zijn offer niet. Nergens lees je hoe Kaïn dit precies merkte. Ook legt God Kaïn niet uit wat er mis is met zijn offer. Pas in het Nieuwe Testament lees je dat Kaïns daden slecht waren en die van Abel rechtvaardig (1 Joh. 3: 11-13). In plaats van een verklaring krijgt Kaïn een waarschuwing van God: let op wat je doet als je zo boos bent! Daarmee lijkt het verhaal niet te draaien om goed offeren, maar om de vraag hoe je omgaat met boosheid, jaloezie en het gevoel dat je oneerlijk behandeld wordt. Kaïn moet weerstand bieden tegen zijn gevoel van wraak, maar in plaats daarvan laat hij zich erdoor verslinden en krijgt de zonde hem te pakken. Profiel Kaïn voelde zich onrechtvaardig behandeld door God. Zijn er momenten geweest in je leven waarop je je oneerlijk behandeld voelde? Ook weleens door God? Lukt het je om goed te blijven handelen als jou onrecht wordt aangedaan? Kun je elkaar hier tips voor geven? Mediatip Bekijk het filmpje over Kaïn. • Wat vind je van Kaïns reactie? • Welke bezigheden van jou zijn erop gericht om gezien te worden? Op social media, op je opleiding of werk? Herken je Kaïns uitroep: ‘U ziet mij niet!’? Adam en Eva worden na de zondeval direct geconfronteerd met de gevolgen van hun daden. Ze moeten aanzien dat het met zowel Kaïn als Abel vreselijk afloopt. Wat opvalt is hoeveel Kaïns verhaal lijkt op dat van zijn ouders. Net als zij begaat hij een grote zonde. En net als in het paradijs is het God zelf die na die zonde als eerste weer naar de mensen toekomt en vraagt wat er is gebeurd. Hij geeft de mensen de kans om zelf het verhaal te vertellen en vergeving te vragen. Maar dat gebeurt niet. Zowel Adam als Kaïn liegen en schuiven de verantwoordelijkheid af: ‘Het kwam door haar!’ en: ‘Ik ben toch niet de babysitter van mijn broer?’ Zo werkt de zonde nog steeds: je wordt er naartoe gelokt en zodra je ervoor valt schaam je je zo, dat je God niet meer onder ogen durft te komen. En zelfs wanneer je dan naar God terugkeert, neem je vaak nog niet de volle verantwoordelijkheid voor je daden. Want net als bij Kaïn zijn de uiterste consequenties ondragelijk: je kunt het kwaad dat je God aandoet niet goedmaken en de verdiende straf ook niet dragen. Je verdient de dood. Maar Adam blijft leven en ook Kaïn hoeft niet te sterven. Sterker nog: beiden krijgen een hoopvol teken. God belooft Adam dat er in zijn nageslacht iemand zal komen die het kwaad definitief uitbant. Kaïn wordt door God gemerkt zodat iedereen kan zien dat hij ondanks zijn zonde nog steeds onder Gods bescherming staat.Achtergrondinfo Welke plek heeft schuldgevoel in jouw leven? Hoe ga jij om met je eigen fouten? Wat geeft jou hoop als je tekortschiet? Begrippen Abel De naam Abel betekent 'nevel' of 'damp'. Het is hetzelfde woord dat in het bijbelboek Prediker vertaald wordt als 'lucht en leegte'. We weten niet waarom Eva haar zoon deze naam gaf, maar hij bleek wel profetisch: Abels leven duurde maar kort, als een nevel die 's ochtends optrekt zodra de zon begint te schijnen. Bloed God zegt tegen Kaïn dat het bloed van Abel uit de aarde tot hem schreeuwt. Bloed heeft in de Bijbel een bijzondere betekenis. In Leviticus 17 noemt God bloed 'levenskracht'. Het was de Israëlieten en later ook de christenen daarom niet toegestaan rauw vlees met bloed erin te eten (Hand. 15:20). Daarnaast heeft bloed in de Bijbel vaak te maken met recht, onrecht en verzoening. God oordeelt zwaar over mensen die ten onrechte bloedvergieten. Bloed wordt ook gebruikt om de band met God weer te herstellen. In het Oude Testament door het offeren van dieren, in het Nieuwe Testament doordat Jezus zijn bloed gaf aan het kruis. In het avondmaal wordt bloedvergieten gesymboliseerd door de wijn. In Hebreeën 12: 24 lees je dat Jezus' bloed krachtiger spreekt dan dat van Abel. De vreselijke dood van Abel wijst dus al vooruit naar onze redding door Christus' bloed. De vergeving wint het van de wraak! Mediatip Het verhaal van Kaïn en Abel en het motief van de broedermoord is op allerlei manieren gebruikt in kunst en literatuur. Kijk naar een fragment uit Lord of the Rings. Je vindt dit onder het filmpje over Kaïn. DwalenGod schiep de mensen om dicht bij Hem te leven, in het paradijs. Door de zondeval werden Adam en Eva verbannen en Kaïn wordt door God nóg verder weggestuurd. In het vervolg van de Bijbel wordt het niet veel beter. Allerlei bijbelfiguren worden verbannen, of raken op een andere manier ver weg van hun van woonplaats. Denk maar aan de verhalen van Jakob, Mozes, Jona en het volk Israël in Egypte en in ballingschap. Ook in het Nieuwe Testament vind je dit soort verhalen terug, bijvoorbeeld de gelijkenissen over het verloren schaap en de verloren zoon. Vaak gaan de verhalen over mensen die niet alleen ver van hun huis zijn, maar ook geestelijk ver bij God vandaan geraakt zijn. Verbanning en ballingschap staan zo symbool voor het leven waarin geen rekening gehouden wordt met Gods wil. En daarmee lijkt het verhaal van Kaïn en al die andere bijbelse dwalers ook op jouw verhaal. Net als zij doe jij dingen en maak jij keuzes die je bij God vandaan voeren. Dwalen Ken jij nog meer bijbelverhalen over (af)dwalen? Welk verhaal raakt jou? VerlatenZonden en foute keuzes veroordelen mensen tot een leven zonder God. Dat is wat de Bijbel de hel noemt: de plek waar God niet is. Daarom proberen mensen net als Adam en Kaïn wanhopig de schuld van zich af te schuiven. Want die straf is niet te dragen. De situatie is hopeloos, totdat God zelf opnieuw naar de mensen toekomt. Niemand leefde dichter bij de Vader dan Jezus zelf, Hij verdiende het als enige om niet weggestuurd te worden. Toch koos Jezus ervoor naar de aarde te komen en mens te worden. Daar bood Hij zich aan mensen aan die een zondebok zoeken om hun schuld op af te schuiven: kom maar! Als Hij vervolgens sterft aan het kruis, ervaart Hij de ultieme verbanning, de hel. Kaïn kreeg nog een teken mee dat liet zien dat God op hem lette, ook al zwierf hij ver van huis. Maar Jezus werd als enige echt door God in de steek gelaten. Hij droeg de straf die niemand anders dragen kon. Daardoor is er niets meer wat tussen God en zijn kinderen in staat. Ook als je zondigt, of het gevoel hebt dat je ver bij God vandaan bent is de weg terug altijd open. Door Jezus hoeft niemand meer doelloos rond te dolen zoals Kaïn. Je mag op weg gaan naar een leven heel dicht bij God op een nieuwe hemel en aarde.Verlaten Denk nog eens aan het filmpje over Kaïn. Stel dat jij daar stond om het na te spelen. Wat zou je voelen? Wat zou je zeggen? Jezus werd verlaten zodat jij nooit verlaten hoeft te worden. Merk je daar iets van in je leven? Heeft het betekenis voor je? Gebedsmoment Bidden is een manier van weer thuiskomen bij God. Probeer te bedenken wat je vandaag of afgelopen week bij God vandaan heeft geleid. Schrijf het op en vraag er in een stil gebed vergeving voor. Verscheur daarna je briefje. Slow reading In Matteüs 11: 28-30 zegt Jezus: Kom naar mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal ik jullie rust geven. Neem mijn juk op je en leer van mij, want ik ben zachtmoedig en nederig van hart. Dan zullen jullie werkelijk rust vinden, want mijn juk is zacht en mijn last is licht.Op deze bladwijzer vind je de stappen voor Slow reading. Of bekijk hier meer uitleg en muziektips erbij. Mediatip Beluister het lied 'Wat hou ik van uw huis'. Lees meer Dag 1 - Lucas 15 Waar plaats jij jezelf in dit verhaal? Bij de Vader thuis (misschien een beetje ontevreden), ver weg, onderweg terug of…? Dag 2 - Job 1 Ook Job krijgt onbegrijpelijk onrecht te verduren. In welke reactie herken jij je meer, in die van Kaïn of Job? Dag 3 - Psalm 120-134 De Psalmen 120 tot en met 134 zijn Bedevaartspsalmen die gaan over het op weg zijn naar God en zijn huis. Kies er een uit om te lezen. Wat spreekt je aan? Dag 4 - Jakobus 1: 13-15 Hoe ligt de zonde in jouw leven op de loer? Dag 5 - Matteüs 8: 18-22 Jezus leefde op aarde een onverdiend dwalend bestaan. Voel jij je thuis op aarde of herken je je in de uitspraak van Jezus? Dag 6 - Filippenzen 3: 10-21 Zie je jezelf al als hemelburger? Dag 7 - Johannes 14: 1-7 Jezus maakt onze kamers klaar in de hemel. Waar Hij is, daar mag je je thuis voelen. Verlang je daarnaar? Neem mee... Als je het idee hebt dat je ver bij God vandaan bent, zet dan deze week eens een kleine stap in zijn richting. Bid, ga je (oude) kerk binnen, lees een bijbeltekst. Misschien ontdek je dan dat Hij dichterbij is dan jij dacht.
